Rant, emek harcamadan elde edilen kazanımdır. Bir mal veya paranın, belirli bir süre içinde emek verilmeksizin sağladığı gelirdir. İktisatçılar tarafından ise “doğanın getirisi” olarak tanımlanan rant, üretim faktörlerinden biri olan doğanın üretimden aldığı paydır.
Rantçı ekonomi de bütün gelirlerini doğal kaynaklardan elde eden, vergilendirmelerin olmadığı devletleri anlatmak için kullanılıyor. Orta Doğu’daki petrol gelirleri olan Suudi Arabistan gibi devletler bu kategoride değerlendiriliyor.
Rant, “avanta” anlamına da gelir. Çünkü, rant “devletin çeşitli uygulamalarla bireysel, endüstriyel veya sektörel olarak özel teşebbüs lehine herhangi bir çıkar ve avantajı yaratmasıdır. Bu avantajın sınırlı bir kişi ya da kişiler tarafından kullanılması yararlanıcılara menfaat sağlama özelliklerindendir.
***
Rantın önemli bir ayağını gayrımenkul yatırımlar oluşturuyor. İnsanlar ve şirketlerin çoğunluğu gayrimenkul yatırımını tercih ediyor. Bu nedenle, daha yüksek getiri sağlayacak alternatif yatırım olarak gayrimenkul yatırımını görülüyor.
Gayrimenkul getiri sağladığı için diğer yatırım araçlarından olan menkul kıymetler borsasına yönelme, devlet tahvili bulundurma ve hazine bonosu kullanma gibi unsurlara ağırlıklı olarak yatırım yapmıyorlar.
Özellikle sanayicilerin ana faaliyet alanlarından vazgeçip gayrimenkul yatırımına yönelmesi mantıklı gelmiyor. Sanayi üretimi olmazsa o ülkede uzun vadede büyüme sürdürülebilir olmaz. İstihdam artmaz, işsizlik çoğalır. Faizler yükselir. Emek değeri düşer. Paranın satın alma gücü azalır. Enflasyon artar.
***
Rant ekonomisinin birer sonucu olarak görülen bu maddi olumsuzluklar ve uzantısında ortaya çıkan manevi, ruhsal, güven ve erdem sorunları da artar. Memleket olarak hayal bile edemeyeceğimiz noktalara götürür. Her sektör kendi asıl işine yönelmeli sanayici sanayi tesisleri kurmalı ve iş imkanları sağlamalı devlet bu konulara düzenleyici ve kolaylaştırıcı baba işlevinde olmalı, 40-50 katlı inşaatlarla yatırımlar göğe değil; toprağa ve emeğe doğru yöneltilmelidir. Bunun zıttı olarak; sanayici ve esnaf tesisini ve iş düzenini satıp; gayrimenkul yatırımına yöneliyorsa burada durmak ve tehlike çanlarını ciddi ve duyarlı olarak duymak gerekir. Dolayısıyla da rantiyesiz alınterli emekleri ve yemekleri helalinden ve hakkıyla almak ve kullanmak gerek.
________
Boratav, K. (2000), Yeni Dünya Düzeni Nereye?. İmge Kitabevi.
*Ekşi sözlük
**H. Yener. Kibir.